adsen

Từng một thời là những chú chó sở hữu mức giá đắt nhất thế giới, nhưng hiện tại, ngao Tây Tạng đang phải đối mặt với bi kịch khi chẳng ai c̣n mặn mà với chúng. Nuôi không được, tiêu hủy cũng không nỡ.


Từ truyền thống đến xu hướng tiền tỉ

Chó ngao Tây Tạng là giống chó chăn cừu truyền thống của con người sống tại vùng cao nguyên này. Chúng là những chú chó khổng lồ, một số có thể nặng 70kg - 100kg, được mệnh danh là loài chó có ḍng máu của sư tử v́ vẻ ngoài hung dữ.

Người Tây Tạng nuôi chúng v́ khả năng trung thành tuyệt đối với chủ nhân, và để bảo vệ gia súc khỏi những mối đe dọa thường trực từ các sinh vật hoang dă. Có thể nói, ngao Tây Tạng có ư nghĩa cực kỳ quan trọng với họ. Ngay cả ngày nay, vào những ngày tết Losar (dịp năm mới của người Tây Tạng), các gia đ́nh vẫn cho chú ăn một bát đầy zanba (một dạng lúa mạch rang) để thể hiện t́nh cảm của ḿnh với chúng.

Nhưng rồi vào thập niên 90, xu hướng nuôi ngao Tây Tạng quét xuống các khu vực khác tại Trung Quốc, và mọi chuyện thay đổi từ đó. Ngao Tây Tạng khi ấy là vật phẩm thể hiện đẳng cấp của giới nhà giàu Trung Hoa, và giá trị của chúng tăng lên theo cấp số nhân.

Trong những ngày thị trường đảo điên, những con ngao Tạng con thuần chủng, dáng đẹp có thể được bán với giá lên tới $200.000 (4,5 tỉ đồng theo tỉ giá hiện tại). Cá biệt, có những con giúp chủ nhân của chúng thu về tiền tỉ, như chú ngao Tạng lông đỏ dưới đây từng được bán với giá 1,3 triệu USD (khoảng 26 tỉ đồng) vào năm 2011, trở thành chú chó đắt giá nhất trong lịch sử.


Thời điểm năm 2010, những chiếc chuồng chó ngao Tạng có mặt gần như khắp nơi tại Ngọc Thụ. Trung b́nh, một con ngao Tạng khi đó được bán với giá gần $30.000 (khoảng 660 triệu đồng theo tỉ giá hiện tại).*

Chó càng lớn, càng nặng, càng được giá. Điều này dẫn đến chuyện nhiều thương lái quyết định tiêm steroid (hormone làm tăng cơ) để chúng lớn hơn, khỏe hơn. Một số thậm chí c̣n bơm silicone hoặc nước để khiến chúng trở nên vạm vỡ hơn, dù sẽ khiến cho sức khỏe của chúng bị tổn hại nghiêm trọng.

Thị trường sụp đổ, chó tiền tỉ chuyển đến... ḷ mổ

Nhưng cũng giống như mọi thị trường liên quan đến tiền bạc và hàng hóa, thị trường ngao Tạng cũng đến giai đoạn suy thoái. Nền kinh tế đang đ́nh trệ, cộng thêm chính sách chống tham nhũng siết chặt vào năm 2012, những con chó ngao cũng không c̣n là biểu tượng của quyền lực như trước. Điều này đă gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường buôn bán ngao Tạng.Bong bóng ngao Tạng vỡ vào năm 2013, kéo theo giá trị của chúng sụt thảm hại. Theo tờ New York Times, họ đă chứng kiến 20 con ngao bị nhồi nhét lên xe tải rồi chuyển đến... ḷ mổ.

Những cá thể ngao Tạng thuần chủng vẫn có thể bán "được giá". Nhưng về cơ bản, việc lai tạo lung tung đă tạo ra những thế hệ chó con thiếu đi đặc tính quan trọng nhất của ngao Tạng, đó là ḷng trung thành. Một số con dù được nuôi từ nhỏ vẫn có thể tấn công chủ nhân.*

Những sự kiện như vậy đă gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến h́nh ảnh của ngao Tạng, khiến chúng bị bỏ rơi bởi chính người nuôi, và rồi trở thành những con chó hoang nguy hiểm. Chúng tấn công cả người qua đường, giống như trường hợp của Zhang Lizhi đầu bài.

Người mua không c̣n, thương lái cũng sớm biến mất. Theo Zhou Yi, chủ tịch Hiệp hội ngao Tây Tạng Thanh Hải th́ vào đầu năm 2015, khoảng 1/3 cơ sở kinh doanh đă ngừng hoạt động. Tổng doanh số từ kinh doanh ngao Tạng trong tỉnh cũng giảm từ $29 triệu xuống c̣n $7,2 triệu - tức là hơn 75%.

Phương án giải quyết c̣n bỏ ngỏ

Để giải quyết vấn đề ngao Tạng hoang quá nhiều và hung dữ, một số quan chức đă đề xuất việc tiêu hủy hàng loạt ngao Tạng hoang. Tuy nhiên, tôn giáo của người Tây Tạng gắn liền với đạo Phật đă góp phần giảm bớt hiện thực tàn nhẫn ấy.


Một số hộ gia đ́nh đă t́m cách dựng chuồng cho chó hoang, nhằm giúp chúng thoát khỏi việc bị đưa vào ḷ mổ. Như tại một ngôi làng thuộc huyện Nang Khiêm, người ta đă dựng lên một khu vực rộng tới 13 mẫu đất để làm nơi ở cho ngao Tạng hoang, nhờ sự tài trợ của hội đồng làng và một ngôi chùa tại địa phương. Theo báo cáo đến cuối tháng 8/2016, có khoảng 1000 chó hoang đang sống tại đây.*

Cairen Yongzang, một người dân địa phương chia sẻ rằng trước khi trại được lập ra, chó hoang xuất hiện ở khắp mọi nơi. Chúng hung dữ, nguy hiểm, khiến trẻ con và người già chẳng dám ra ngoài một ḿnh. Chất thải của chúng chất đống ở nhiều khu vực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.


Tiếp theo, nhà chùa sẽ chi trả một khoản tiền để triệt sản chó cái, một khoản khác để nấu ăn cho chúng. Nguồn thực phẩm được lấy từ thức ăn thừa của dân làng và một số khu vực lân cận. Tuy nhiên, dù là một nghĩa cử cao đẹp, nhưng đây không phải cách giải quyết triệt để vấn đề. Mỗi ngày, chi phí để duy tŕ trại chó là $145. Và toàn bộ những ǵ phải chi trả đều "dồn lên vai nhà chùa" - Yong Qiang, một dân làng chia sẻ.

Bên cạnh chi phí, c̣n nhiều vấn đề khác nữa. Đầu tiên là thức ăn - thực phẩm thừa của dân làng không thể đủ. Tiếp theo, khi tập trung quá nhiều chó vào cùng một khu vực, xung đột sẽ xảy ra. Đồng thời, một số căn bệnh cũng có nguy cơ bùng phát.Xem thêm các giống chó khác tại đây : https://tapchinongnghiep.net/tag/cho/
*